Dwugrosz Gdańsk 1653

Dwugrosz gdański 1653

1653 to najrzadszy, ostatni rocznik dwugroszy gdańskich, znany nie tylko z monet obiegowych, ale również jednostronnych odbitek w srebrze i ołowiu. Moneta bardzo rzadko pojawiająca się w handlu, na licytacjach osiągająca wysokie ceny. Oto do ilu egzemplarzy tych monet udało mi się dotrzeć i jak prezentowała się ich rozkład.

Ilość tych monet, potwierdzona wysoką oceną ich rzadkości na przełomie lat, wskazywałaby na emisję wręcz symboliczną (co potwierdza również brak dużej ilości odmian stemplowych). Nie korelują jednak z tym dane, jakie znajdziemy w Vossbergu i Mennicy Gumowskiej (przytaczane we wstępie tutaj). Mimo iż kwota jaką Rogge otrzymał na kupno srebra jest faktycznie najniższa dla wszystkich trzech lat bicia dwugroszy, to:
• i tak jest wysoka (63.621 złp 28 groszy)
• szczególnie jak na praktycznie brak emisji srebrnych monet
Nie można jednak założyć, że pozyskana kwota jest jednoznaczna z tą ilością przebitego srebra w mennicy.

Odmiany dwugroszy 1653

Dla tego rocznika podstawowy podział przebiega przez: monety obiegowe i jednostronne odbitki (w srebrze i ołowiu). Oto one:

Typ 1 – z obwódkami

Jedyna znana obiegowa odmiana tej bardzo rzadkiej monety. Nie mamy tu już do czynienia z kontynuacją z poprzednich lat. Dla rocznika 1653 przygotowano zupełnie nową parę stempli. Powracamy do wewnętrznych obwódek po obydwóch stronach monety.
Najistotniejszą zmianą na awersie jest tytulatura władcy. Pojawia się w niej zapis „& S” odnoszący się do tytułu króla Szwecji, do jakiego miał prawa Jan Kazimierz, aż do pokoju w Oliwie 1660 roku. Co ciekawe zapis ten nie jest novum w mennictwie gdańskim tego króla, gdyż na ortach umieszczany jest on już we wcześniejszych latach. Zmiana na rewersie jest dużo bardziej widoczna. Pojawia się nowa, piękna, bogato zdobiona tarcza herbowa Gdańska.

Gd53.1.1 – z obwódkami  –RRR

a) Aw: IOH • CAS • D • G • R • P • & S • M • D • L • R • P •     | Rw:  II  GROS • CIVIT GED • DUPL • 1 • 6 • 5 • 3 •
b) Aw: IOH • CAS • D • G • R • P • & S • M • D • L • R • P •     | Rw:  II  GROS • CIVIT GED • DUPL • 1 • 6 • 5 • 3 •

 

Typ 2 – jednostonne odbitki

Literaturze znane są dwa typy odbitek – awersu i rewersu, mi jednak nie udało się dotrzeć do tej pierwszej. Gumowski w Mennicy Gdańskiej opisuje je jako próbne odbicia, z kolei Kopicki sugeruje, że są to nowe bicia (nb). Co prawda Gumowski wspomina o stemplu rewersu dwugrosza przechowywanego w archiwum gdańskim, jednak był to inny typ, a przede wszystkim inny rocznik (1651). Odbitki, do których udało mi się dotrzeć pochodzą z innych stempli niż monety wprowadzone do obiegu (odmiana z szerokimi kartuszami), nie mają też wyraźnych śladów leżakowania stempli. Jeżeli są to nowe bicia, to stanowią stare odbitki, gdyż już Emeryk Hutten-Czapski miał taki okaz w swoim zbiorze (poz. 5884).

Gd53.2.1 – jednostronna odbitka rewersu w srebrze –RRRR

a) Rw: II GROS • CIVIT • GED • DUPL • 1653 •

Gd53.2.2 – jednostronna odbitka awersu w ołowiu –RRRR

Odnotowana w Corpvs Nvmmorvm Gedanensis pod numerem III.b (str. 122) z dopiskiem Helb.877 (anonimowy zbiór monet gdańskich sprzedany na aukcji w 1909 r.). Mi nie udało się dotrzeć do jej zdjęć.

 


1650 | 1651 | 1652 | fałszerstwa | wstęp

Klikając w datę powyżej przejdą Państwo bezpośrednio do opracowania danego rocznika.

Data publikacji 25.06.2017 | Ostatnia aktualizacja –